غذاهای معتدل
غذاهایی نیز ما بین این دو طبع (که معتدل است) قرار میگیرند. به عنوان مثال در بعضی متون، شیر، ماست گوسفند و نان گندم را جزو غذاهای معتدل آوردهاند.
علامتهای دیگر طبیعتهای مختلف
الف) دمای پوست: گرمی و سردی پوست، نشانه گرمی و سردی مزاج است. رطوبت و زبری پوست نشاندهنده خشکی و تری است.
ب) رشد مو: رشد سریع و رنگ سیاه نشانه گرمی، و کمپشتی و رنگ سفید و روشن آن نشانه سردی است. مجعد بودن نشانه خشکی و صاف بودن نشانه رطوبت است.
ج) رنگ بدن: اغلب افراد سرد مزاج، سفیدپوست هستند و گرمی و سرخی پوست نشانه گرمی است.
د) خواب: پرخوابی علامت سردی و تری، کمخوابی نشانه گرمی یا خشکی مزاج است.
ه) انجام کارها: افراد گرم، کارها را به سرعت انجام میدهند، اما افراد سردمزاج به کندی کار میکنند.
گرمی و سردی از نظر ائمه و متخصصان
طبق نظر دکتر رضایی زاده (متخصص طب سنتی)، غذاهای مناسب برای افراد گرممزاج، استفاده از مقادیر مساوی میوهجات یا سبزیجات و گوشت است. غذاهای دریایی نیز برای آنها مفید است. همچنین این افراد باید از غذاهای با فیبر بالا استفاده کنند تا اجابت مزاج طبیعی داشته باشند. افراد سردمزاج باید تا حد امکان روزانه 2 وعده غذا میل کنند، زیرا توانایی دستگاه گوارش آنها کم است و لازم است حدود 10 ساعت بین دو وعده غذاییشان فاصله بیفتد. اگر در بین وعدههای غذایی احساس گرسنگی کردند مقدار کمی میوه مثل سیب، گلابی و یا سالاد همراه روغن زیتون و پودر آویشن میل کنند. در زمستان و شبها باید از مصرف غذاهای سردیبخش خودداری کنند.
افرادی که دارای طبع گرم هستند، خوشبرخورد و خوشروتر هستند، اما زود
عصبی میشوند. همیشه احساس گرما میکنند و زود داغ میشوند. در صورت زیادهروی در مصرف شیرینیجات دچار جوش و خارش بدن میشوند و تمایل به
مصرف آب در آنها بیشتر است
البته وی معتقد است برای توصیه یا پرهیز دادن از خوراکیها عوامل زیادی نظیر مزاج شخصی، محل زندگی، سن، جنس، شغل و ... همگی باید در نظر گرفته شوند و خصوصاً زمانی که مشکلی برای فرد پیش نیامده، افراط در مصرف یا سختگیری غیرمنطقی در پرهیز از خوراکیها اشتباه است.
امام صادق (ع) در کتاب توحید مفضل، هنگام رسیدن میوهها را با زمان احتیاج بدن هماهنگ دانسته و خوردن میوههای غیر فصلی را مضر میداند، چون فصول سال نیز طبع سرد و گرم دارند (بهار و تابستان: گرم، پاییز و زمستان: سرد). این مطلب و هزاران حدیث دیگر از امامان در کتابهایی نظیر طبالرضا و طبالصادق به رابطه بین بدن انسان و خوراکیها دلالت دارد که متأسفانه تشخیص طبع و مزاج افراد، امروزه در نظر گرفته نمیشود و برای افراد مختلف یک داروی خاص تجویز میگردد که نتیجه آن در برخی مثبت و در برخی بیفایده است. برای اینکه ابتدا باید راز درون هر فرد (طبع) را شناسایی و سپس نسخه تجویز نماییم.
طب سنتی در باور ما نیز نقش بسته است، به طوری که غذاهایی مانند آش رشته، حلیم، شلهزرد و کشک بادمجان با افزودنیهایی نظیر دارچین و نعنا میل میشوند، یا اینکه میگویند کلهپاچه از کافور هم سردتر است و با دارچین سرو میگردد و یا هنگام مصرف هندوانه، گوجه سبز، باقلا و یا ماست که با سوءهاضمه همراه شوند مصرف چای زنجفیل یا عرق نعنا و نبات توصیه میگردد.
حدیثی از امام صادق(ع)
در خاتمه به حدیثی از امام صادق (ع) اشاره میکنیم که میفرمایند: «ما سردی (اسید) را به گرمی (باز) و گرمی را به سردی و تری را با خشکی و خشکی را با تری درمان میکنیم و کار را یکسره به خدا واگذار میکنیم».